GroenLinks heeft woensdag 21 december tegen de voorgestelde bezuinigingen op cultuur in Hilversum gestemd. Die bezuinigingen op cultuur worden door D66, VVD en PvdA verkocht als ‘noodzakelijk’. GroenLinks toonde in haar bijdrage aan het debat aan dat die noodzaak van bezuinigen op cultuur in Hilversum er financieel helemaal niet is. De ware drijfveer voor de korting op cultuur is van ideologische aard. De VVD is namelijk van mening dat de gemeente geen bemoeienis met cultuur mag hebben. En D66 laat zich in een VVD-pak naaien en stemt in met één miljoen euro aan cultuurbezuinigingen… Dat is meer dan 20% van het bestaande cultuurbudget! Daar tekent GroenLinks niet voor.

Voor de zomer kwam het college op de proppen met een ongefundeerde lijst aan bezuinigingen. Een onderliggende visie op cultuur in Hilversum ontbrak. GroenLinks reageerde met een nota om richting te geven aan cultuurbeleid in Hilversum. Op basis van alle reacties kwam het college met een nieuw voorstel dat afgelopen woensdag door de raad behandeld werd. Fractievoorzitter Jan Kastje verwoordde woensdagavond het standpunt van GroenLinks:“De beweging is goed, de noodzaak van bezuinigen op cultuur onderschrijft GroenLinks echter niet.

Feitelijk heeft GroenLinks aangetoond dat de noodzaak voor de bezuinigingen op cultuur er financieel helemaal niet is. Maar D66 nota bene, gaat akkoord met een structurele bezuiniging op cultuur van maar liefst één miljoen euro. Dat is 20% van het bestaande cultuurbudget! Terwijl D66 in zijn verkiezingsprogramma nog voor extra investeringen bepleitte. D66 heeft zich in het VVD-pak van de kleine overheid laten naaien. Dát is namelijk de werkelijke drijfveer achter deze bezuinigingen op cultuur.

GroenLinks vindt kunst en cultuur belangrijk voor Hilversum en na jarenlange verwaarlozing is het tijd er juist op in te zetten. Het gaat om betrokkenheid waarbij de instellingen en verenigingen meer tijd, mogelijkheden en ruimte voor eigen invulling moeten krijgen. Dat is waar GroenLinks wel voor wil tekenen.

Lees hieronder de bijdrage van GroenLinks aan het debat:

Voorzitter, dit college wil bij monde van wethouder Van der Want in De Discussie van 8 december, met het voorliggende stuk over cultuur in Hilversum en ik citeer:  “beweging krijgen in de culturele sector en de noodzakelijke bezuinigingen een kader geven”. Dat is duidelijk en laten wij ook meteen duidelijk zijn voorzitter, in beweging krijgen, daar kan GroenLinks zich vinden, de noodzaak zien wij echter niet.

Voorzitter, ik citeer:

“Hilversum heeft een belangrijke regiofunctie, juist ook in cultureel opzicht. Het culturele klimaat levert een bijdrage aan leefbaarheid, aantrekkelijke vestigingsfactoren, werkgelegenheid en bevordert toerisme. Een bloeiend cultureel klimaat draagt bij aan kwaliteit en openheid van de samenleving. Hilversum kent daarom een breed aanbod van kunst en cultuur. Het gemeentelijk beleid is gebouwd op het fundament van cultuureducatie en sluit aan bij de geschiedenis van Hilversum door een nadruk op muziek, architectuur en theater. Cultuur is zichtbaar en voelbaar, geconcentreerd langs culturele assen in de gemeente. De gemeente faciliteert dat in haar ruimtelijk beleid en via cultuur- en ander beleid.”

Voorzitter, het zou zomaar de kapstok kunnen zijn geweest van het cultuurbeleid van Hilversum, het is echter de visie van GroenLinks, zoals deze zomer verwoord als tegenwicht tegen de puur financiële benadering van cultuur op dat moment door dit college. Wij zijn verheugd dat wethouder Van der Want het stokje heeft overgenomen. Wij complimenteren hem met zijn communicatieve aanpak, waardoor hij inderdaad beweging heeft weten te creëren.

De vraag is nu natuurlijk of we er zijn. Het antwoord is nee en dat zal de wethouder zelf beamen. De titel van het stuk is namelijk “Kiezen voor een aanpak - Cultuurvisie Hilversum. Ik ben zo vrij om het koppelstreepje er tussen uit te halen, het gaat in het voorliggende stuk om kiezen voor een aanpak voor een cultuurvisie. Dat blijkt ook uit de bijlage waarin wordt gesproken over een convenant met de cultuursector waarin gezamenlijk die visie nog moet worden bepaald. Wat rest voorzitter, is dat dit stuk een visie op instellingen is, het is een instellingendiscussie nog zonder dat helder is hoe deze instellingen passen in wat Hilversum cultureel wil zijn. Terwijl bepaalde instellingen wel heel veel last van de voorliggende beweging gaan krijgen, bv. de bibliotheek of de amateurkunsten.

Voorzitter, het willen bewegen onderschrijven we, nog zonder daarmee een oordeel te hebben op welke kant dat opbeweegt, want die kennen we nog niet, dat moet nog komen. Op onderdelen van die beweging hebben we kritiek, daar kom ik zo op. Maar dan toch eerst over die zogenaamde noodzaak om te bezuinigen op cultuur.

Eerst maar even wat feiten. De atlas Nederlandse gemeenten 2011 ging dit jaar over het thema cultuur in gemeenten. Van de 50 grootste gemeenten bungelt Hilversum onderaan! In de aantrekkelijkheidindex zijn we een middenmotor met slechts een 26e plaats en daarbinnen staat Hilversum om zijn cultuuraanbod op de 48e plaats! Ook qua cultuurbereik, het jaarlijkse aantal bezoeken per inwoner, doen we het niet goed. Daar komt bovenop dat blijkt dat Hilversum al jarenlang cultuur zéér terughoudend subsidieert. Er is sprake van verwaarlozing, voorzitter!. Gecorrigeerd voor verschillen zoals onze monumenten, investeert Hilversum met vergelijkbare steden het minst aan cultuur per inwoner. En dan staan we nu aan de vooravond van een beweging die een verdere reductie van de culturele investering in Hilversum van structureel nog eens 20% minder gaat betekenen!

Maar dan toch voorzitter, u zult zeggen, dat is toch noodzakelijk? Dan vraagt GroenLinks zich af waar die noodzaak dan uit blijkt. Die noodzaak is er in ieder geval financieel niet. Dit college geeft immers in dit stuk zelf aan dat de Rijksbezuiningen Hilversum helemaal niet treffen, behoudens de algemene verhoging van de BTW en de bezuinigingen op het Muziekcentrum van de Omroepen. Dus waar zit nu die noodzaak? Dat zit volgens GroenLinks in twee heel andere dingen, in dogmatiek en ideologie.

Dit college is immers blijkbaar van mening dat ook cultuur moet bijdragen aan de algemene bezuinigingen in Hilversum. Ondanks het door mij geschetste beeld dat cultuur in Hilversum al nauwelijks geld krijgt, terwijl Hilversum wel culturele ambities heeft. Maar nee, ook cultuur moet bezuinigen, dat is dus een keuze, over dogmatiek gesproken. En om dat nog eens extra in perspectief te zetten, het volgende.

De structurele bezuinigingen van dit college op cultuur beslaan 20% van het reeds magere cultuurbudget, zonder de interventie van D66 zou dat een kwart zijn geweest. Als ik eens wat andere cijfers daarnaast zet dan blijkt dat bijvoorbeeld de structurele bezuinigingen op bereikbaarheid slechts 13% beslaan. En op beheer openbare ruimte wordt slechts 3% structureel bezuinigd! Terwijl het bij die thema’s om de grote bedragen gaat. En als dit college zich nou eens wat kwaad zou maken rond beter organiseren van inkopen zou dat een besparing opleveren die de 20% korting op cultuur zo teniet zou doen! Dat D66 dan 4 ton van de cultuurbezuinigingen weet af te praten, voorzitter, ik complimenteer ze ermee in het besef dat ze dat nodig hebben om er voor zichzelf mee weg te komen. Om voor zichzelf een verhaal te hebben dat D66 desondanks één miljoen euro structureel op cultuur bezuinigd.

Dan die ideologie, want daar voorzitter, zit voor mij de aap. Als er immers geen noodzaak is vanuit Rijksbezuiningen, zit die noodzaak naast dogmatiek blijkbaar in ideologie. Want op pagina 5 van het stuk staat immers letterlijk en ik citeer: “wij beëindigen subsidies waar wij menen dat terugtreden van de lokale overheid op zijn plaats is”. Dan speelt hier dus niet een visie op cultuur maar een visie op de rolneming van de gemeente als drijvende kracht achter de cultuurbezuinigingen! D66 laat zich hier andermaal in het pak van de VVD naaien. Prima, maar GroenLinks doet daar niet aan mee.

Om nog even door te bouwen op deze kern van de discussie voorzitter, als het gaat om de rol van de gemeente. Regie voeren op cultuur en voorwaardenscheppend zijn, prima daar tekent GroenLinks voor. Dan blijft wel de vraag waar die regie toe leidt en gaat de discussie over ambitie en reikwijdte van het faciliteren. En hoe verhoudt het zich dan vervolgens tot het gepropageerde cultuurondernemerschap? Wat GroenLinks betreft biedt het voorliggende stuk op deze vragen nog te weinig antwoorden. Bovendien blijkt het niet eens om een visie te gaan, maar staat een doel centraal, dat is toch iets anders en dat doel staat op pagina 12. Ik citeer: “versterken van veelzijdig cultureel aanbod en verbinden van media en cultuur als bijdrage aan een vitale samenleving en aan de profilering van de identiteit van Hilversum” 

Het gaat hier dus eigenlijk om twee doelen en niet om een visie. Dat cultuur moet bijdragen aan een vitale samenleving is prima, je kunt je wél de niet in het stuk beantwoorde vraag stellen wanneer dat dan is bereikt. De tweede doelstelling dat cultuur moet bijdragen aan de profilering van Hilversum is niet verkeerd, maar hoe cultuur dat dan doet wordt niet in het stuk beantwoord. Nog afgezien van de vraag wat die identiteit dan is, is het bovendien een nogal instrumentele benadering. Een benadering die voorbijgaat aan de eigenheid van cultuur en de bange vraag oproept dat als cultuuruitingen en instellingen niet bijdragen aan de profilering van Hilversum ze blijkbaar van geen nut zijn en dus voor geen enkele financiële bijdrage in aanmerking komen.

Dus maar even terug naar die instellingendiscussie die dit stuk eigenlijk is. Het culturele veld en de instellingen daarbinnen in beweging krijgen is prima, de richting waarin is nog niet duidelijk, maar daarop wordt actie ondernomen en in een convenant met de sector vastgelegd. Die sector moet ondertussen wel veranderen met fors minder geld. Het is dus prima dat deze wethouder een potje heeft weten los te krijgen om die overgang te financieren en vergemakkelijken.

Wat niet prima is, is dat ons het gevoel bekruipt dat de beweging wat te snel gaat, instellingen moet wel voldoende tijd krijgen om zich aan te passen en afspraken tot samenwerking om te zetten in actie. GroenLinks pleit er daarom voor om 2012 nog als een transitiejaar te beschouwen en de instellingen voor 2012 nog niet voor de genoemde bedragen aan te slaan. Dat geldt eigenlijk over de hele linie en in het bijzonder voor bijvoorbeeld de bibliotheek en de amateurkunsten. Beide hebben een grote maatschappelijke functie. Zeker bij de amateurkunsten gaat het om relatief kleine bedragen die een grote maatschappelijke meerwaarde hebben. En geef de verenigingen bovendien de ruimte door op een andere wijze om te gaan met vermogenstoetsen en bestemmingsreserves, want die zijn nu fnuikend.

Samenvattend voorzitter, beweging is goed, de noodzaak van bezuinigen op cultuur onderschrijft GroenLinks niet. Wij hebben aangetoond dat die noodzaak er financieel helemaal niet is. D66 gaat akkoord met een structurele bezuiniging op cultuur van maar liefst één miljoen euro, 20% van het hele cultuurbudget. Terwijl D66 in zijn verkiezingsprogramma nog extra investeringen bepleitte. D66 heeft zich in het VVD-pak van de kleine overheid laten naaien, dát is namelijk de werkelijke reden achter deze bezuinigingen op cultuur. Kunst en cultuur zijn te belangrijk voor Hilversum, na jarenlange verwaarlozing is het tijd er juist op in te zetten. Het gaat om betrokkenheid waarbij de instellingen en verenigingen meer tijd, mogelijkheden en ruimte voor eigen invulling moeten krijgen. Daar zou GroenLinks zo voor tekenen.