Waar zou je een weblog na deze week anders aan kunnen besteden dan aan de aanslag in Parijs en het debat dat hierop (hernieuwd/verhevigd) volgde. Ik zit woensdag nog volstrekt onwetend vanuit mijn werk in de trein rond half zeven, kijk op twitter en ben flabbergasted. Net als velen, blijkt al snel. Zo laf. En ook míjn eerste reactie is die van ‘Je suis Charlie!’. In de gemeenteraad van Hilversum die avond wordt staande de vergadering besloten tot een solidariteitsdemonstratie de volgende avond. Gelijk Parijs en zoveel andere steden.
Laat intolerantie thuis
Helaas blijken vervolgens ook gelijk aanslagen op moskeeën nodig en het lastig vallen van mensen die zich islam-gelovig betonen. Mijn (twitter)reactie daarop is die van ‘kom naar die demonstratie, maar laat intolerantie thuis, verwar islam niet met extremisme’. In de dagen daarop lees ik vele kranten en analyses en reacties. Ben je nou wel zo’n held, als je je ‘Charlie’ betoond? En wat betekent dat eigenlijk? In hoeverre is de vrijheid van meningsuiting absoluut? Is elke terrorist een moslim? Help! Maar langzaam denk ik me een weg in wat ik er (voorlopig) van vind. En wat betekent dit eigenlijk voor wat we lokaal, hier in Hilversum doen? Diezelfde avond hebben we bijvoorbeeld een lokaal veiligheidsplan vastgesteld, waarin we tot mijn vreugde ook aandacht besteden aan mensenhandel. Maar ja, natuurlijk nog geen woord over dit soort religieus geïnspireerd extremisme. Het is misschien niet aan de lokale overheid. En toch is ook uit Hilversum een gezin vertrokken naar Syrië.
Vrijheid van meningsuiting
Martin Sommer zet aan het denken en scoort vele punten in De Volkskrant zaterdag. Maar gaat ook tekeer: “Zo direct krijgen we weer de riedel dat het niks te maken heeft met de islam”, citeert hij bozig een vriend van hem. “Niet wij hier moeten diepgaand veranderen, maar zij daar – in de islamitische wereld”, vervolgt hij verderop. Hier krijg ik dan toch enorm de kriebels van. Dit is wij-zij, dit is islam als religie over één kam scheren . Dit is volgens mij niet wat helpt. Zeker, de daders van Parijs zijn door de islam geïnspireerd, dat kun je niet wegdenken. Maar ik deel ook wat er op de website van Trouw vandaag door Stevo Akkerman wordt geschreven: “‘tot 97% van alle slachtoffers van islam-geïnspireerd geweld zijn moslim, de overgrote meerderheid van moslims is vredelievend, dat maakt het onmogelijk dat ‘de islam’ de wortel is van alle kwaad, al is islamitisch geweld niet los te zien van de islam”. Hier staat voor mij de kern. Van orthodoxe joden die extremistisch worden en overgaan tot eigen richting op de Tempelberg tot en met de Maoïstisch geïnspireerde terreur van Lichtend Pad in Peru of de (rechts-religieus, racistische) ‘Boeremag’ in Zuid-Afrika. Religie of wat dan ook wat je te absoluut neemt, verwordt tot gevaarlijk fundamentalisme en extremistisch gedrag waarbij je anderen met geweld jouw keuze opdringt. We hebben het absoluut nodig, als ik absoluut zo mag gebruiken, om geïnspireerd te worden, om een wensbeeld te hebben van de wereld hoe je hem wil zien. Maar alle utopie kan in zijn tegendeel verkeren als je deze te absoluut neemt, zoals Hans Achterhuis in ‘De erfenis van de Utopie’ laat zien.
Charlie
Dus ben ik ‘Charlie’? Nee, waarschijnlijk niet, ik weet nog niet of ik zover zou durven gaan dat ik mijn leven voor de vrijheid van meningsuiting riskeer. De vrijheid van meningsuiting is een groot goed en geldt voor iedereen. De vrijheid van meningsuiting is ook een belangrijke voorwaarde voor democratisch debat. Ik ben het eens met de jongen die in De Volkskrant bijlage Vonk, aangeeft dat je die cartoons en andere bijdragen die religie en andere waarden op de hak nemen, niet hóeft te lezen. Mensen die zich beledigd voelen, daarvan krijg ik ook altijd de indruk dat ze blijkbaar toch niet zo zeker van zichzelf of hun overtuiging zijn. Waarom moet je anders zo defensief of gekwetst reageren? En toch, hoe absoluut is de vrijheid van meningsuiting? Charlie Hebdo moet absoluut blijven, al heb ik het inderdaad nog nooit gelezen. Ik vind de cartoons die ik heb gezien, meestal leuk. En toch, in het dagelijks verkeer ben ik waarschijnlijk evenmin ‘Charlie’ omdat ik ook wel iets voel bij ik weet niet meer waar ik het vandaan heb of van wie het is: “je moet alles kúnnen benoemen, maar je hóeft niet alles te benoemen en dan ligt het ook nog maar aan de manier waarop je dat doet”. Misschien soft, maar ik denk dat het lokaal, in het praktisch samenleven, een goede richtlijn is, die ik ook als raadslid wil hanteren. In gods- of welke naam u ook nodig denkt te hebben, laten we het elkaar een beetje makkelijk maken. Samenleven is leuk en soms al lastig zat.
Jan Kastje staat in zijn blog regelmatig stil bij wat hem opvalt in de Hilversumse politiek en media. Wilt u reageren? Stuur hem een bericht: jan.kastje@groenlinks-hilversum.nl. Volg hem op twitter: @jankastje