“Weet jij wat de kernwaarden van Nederland zijn?” Ik verslikte me bijna in mijn pilsje toen deze vraag afgelopen zomer onverwacht op een zonnig terrasje door een vriendin op me afgevuurd werd. Ik begon eerst een beetje stotterend te zeggen dat het gaat om vrijheid, solidariteit en dat we in Nederland zo tolerant zijn maar vroeg haar toen wat zij precies bedoelde.
Ze legde uit dat zij in het kader van haar inburgeringstraject net de participatieverklaring had ondertekend. Zij moest daarvoor een hele dag naar Utrecht om een participatiecursus te volgen. Daar werden aan een diverse groep wereldburgers de kernwaarden van Nederland uitgelegd. Aan het eind van de dag mocht iedereen de participatieverklaring ondertekenen, zodat er weer een vinkje gezet was in het inburgeringstraject.
Zij zette echter wel vraagtekens bij die kernwaarden van ons. Zo was er tijdens de cursus verteld over solidariteit: ‘We zorgen voor onszelf, maar ook voor elkaar.’ Als voorbeeld werd vrijwilligerswerk genoemd. Haar ervaring in Nederland is toch echt wel anders. Haar ervaring is dat het eerste deel (we zorgen voor onszelf) voor veel Nederlanders toch
wel belangrijker is dan het tweede deel. Ze komt uit een cultuur waar je intensief contact hebt met je familie, vrienden en buren. Er wordt altijd veel gekookt en als er eten over is, loop je even naar de buren om dit met hen te delen. In Nederland is haar ervaring met haar buren anders. Zij ziet ze amper en als zij ze wel tegenkomt, mag zij blij zijn wanneer ze een knikje krijgt als begroeting.
Een andere kernwaarde waar zij zo haar twijfels bij had was: ‘je mag zeggen wat je vindt, maar je mag een ander niet discrimineren’. Ik begon een beetje door te hebben waar ze naar toe ging. De discussie rondom zwarte piet heeft de gemoederen de laatste jaren aardig bezig gehouden. Er zijn blijkbaar nog steeds grote groepen mensen in Nederland die het lastig vinden wanneer bepaalde ‘tradities’ door anderen als racistisch ervaren worden. Ook was er een paar maanden daarvoor nog ophef ontstaan over een racistisch carnavalslied op Radio 10 met de titel ‘Voorkomen is beter dan Chinezen’.
De herinnering aan dit gesprek op dat terras in het centrum van Hilversum kwam laatst naar boven, omdat de gemeente dit jaar aan de slag gaat met de Nieuwe Wet Inburgering. De belangrijkste verandering in deze wet is dat de regie van het inburgeringstraject straks niet meer bij de inburgeraar ligt maar bij de gemeente.
Waarschijnlijk zullen wij het in de gemeenteraad vooral gaan hebben over procedures, kaders en budgetten. Ik hoop dat we er ook voor gaan zorgen dat mensen zich tijdens en na hun inburgering welkom voelen in Hilversum. Zodat ze merken wat wij met die kernwaarden bedoelen en hen daarbij betrekken. Laten we dus de komende tijd niet alleen óver inburgeraars praten maar ook mèt hen in gesprek gaan. Misschien leren wij dan ook nog iets van de normen en waarden die zij meebrengen.