Wie door de straten van Hilversum loopt en goed oplet, zal bemerken dat de leegstand onder winkels en kantoren toeneemt. Het ligt voor de hand de crisis hiervan de schuld te geven. Toch is er meer aan de hand. We dienen er rekening mee te houden dat er meer en meer leegstand zal ontstaan. Het is niet voor niets dat de Dag van de Architectuur op zondag 27 juni in het teken staat van hergebruik. Want één ding is zeker. We zullen veel oude (monumentale) bebouwing een nieuwe, zinvolle, smaakvolle en duurzame bestemming moeten geven. En dat kan, vindt ook GroenLinks. Het is hoog tijd dat de gemeente Hilversum beleid ontwikkelt op leegstand. De aanstelling van een stadsbouwmeester is een uitgelezen kans om deze problematiek aan te pakken.

Locatus, een onderzoeksbureau dat over een grote database met landelijk dekkende gegevens over retailvastgoed beschikt, signaleert al langer een trend van toenemende leegstand van winkelruimtes. Met name aanloopstraten zijn kwetsbare straten voor leegstand geworden. In Hilversum beginnen straten zoals, de Emmastraat, Havenstraat, de kop van de Neuweg, en Larenseweg negatief op te vallen door hun langdurige leegstand van winkels. Ook het Hilversumse centrum ontkomt er niet meer aan. Volgens de cijfers van Locatus stond per 1-1-2010 bijna 9% van het winkelaanbod in het stadscentrum leeg. Het gemiddelde leegstandspercentage onder winkels in Noord Holland bedraagt 3%. Het landelijk gemiddelde is 5,5%. We kunnen dus niet ontkennen dat er wat aan de hand is in Hilversum.

Locatus signaleert verschillende trends. Zo constateren zij dat in de afgelopen jaren meer eenvormigheid in het winkelaanbod is ontstaan. Stadscentra worden gedomineerd door kleding en luxe goederen. Andere sectoren zijn verdrongen naar de periferie. Dit maakt winkelcentra kwetsbaar voor meer leegstand. Ook worden steeds meer goederen op een kleiner oppervlak in winkels met een groot vloeroppervlak verhandeld. Het winkeloppervlak is sinds 2002 gegroeid met 4 miljoen m2. Het aantal winkelpassanten daarentegen, is sinds 2000 met ca. 30% afgenomen.  De verkopen via internet nemen met ca. 1 miljard per jaar toe. In Nederland staan 12.000 winkelpanden leeg. Een neerwaartse spiraal dreigt.

Een andere bron van leegstand vinden we in de kantorenmarkt. Jarenlang blijkt er structureel te veel kantoorruimte gebouwd te zijn. Ook is er in bestemmingsplannen nog veel ruimte voor kantoren gepland. De Taskforce Transformatie, een adviescommissie van het ministerie van VROM schrijft in haar advies aan de minister: “De markt is niet in staat het toenemend arsenaal aan leegstand op nuttige wijze in gebruik te nemen.” Zij spreekt zelfs van marktfalen. Een groter besef van dit probleem en de gezamenlijke inzet van alle betrokken partijen is noodzakelijk om dit op te lossen.

De vergrijzing en ICT dragen er aan bij dat de grondslag van onze economie aan het veranderen is. We dienen er rekening mee te houden dat er meer en meer leegstand zal ontstaan. Een gemeente als Hilversum kan zich niet permitteren hier niets aan te doen omdat dit op lange termijn het winkel- en woonklimaat negatief zal beïnvloeden. Leegstand leidt immers tot verkrotting en verval. Hierdoor zullen er gaten vallen in de stedelijke structuur. De gemeente Hilversum moet dus wel beleid ontwikkelen op leegstand. Zulk beleid is duurzaam, want het voorkomt verval en uiteindelijk sloop. Het houdt Hilversum compact en vermindert de claim op de groene open ruimte. Hilversum blijft bovendien aantrekkelijk om in te wonen en te werken.

De aanstelling van een stadsbouwmeester is voor Hilversum een uitgelezen kans om deze problematiek aan te pakken. Zijn taak is niet alleen de zorg voor de kwaliteit van nieuwe bebouwing, maar ook aandacht schenken aan de ruimtelijke kwaliteit, het behoud van erfgoed  en de leefbaarheid van de gemeente. Verpaupering en leegstand hebben daarom ook zijn aandacht nodig. Het is belangrijk de stadsbouwmeester een sturende en stimulerende rol te geven in de herontwikkeling van gebieden waar structurele leegstand dreigt of is, en de overdaad aan kantooroppervlak in te zetten voor andere functies.

Het nieuwe College draagt een grote verantwoordelijkheid bij het invullen van haar ambitie als het gaat om de stadsbouwmeester. Wethouder Jooren - Van der Boor heeft op vragen van GroenLinks raadslid Frank Kool in de discussie rond de Zomernota toegezegd de gemeenteraad op korte termijn te informeren over de taakstelling van stadsbouwmeester. Het is een unieke kans voor een blijvend vitaal Hilversum met behoud van het karakter!